Aangestoken door de enthousiaste verhalen van Annie Somberg hadden wij ons opgegeven voor deze provinciale dag op 19 september jl. georganiseerd door de afdeling Brummen/Eerbeek. Daar hebben we geen spijt van: Zoveel gezien en geleerd! 's Morgens om 9.00 uur werden we ontvangen op de Reuvershoeve met koffie en gebak en vertelde Hetty Weichman (afd Brummen) ons hoe de dag eruit zou gaan zien. Er hadden zich zo'n 140 Vrouwen opgegeven. We waren verdeeld in 4 verschillende groepen om het bezoek aan de 4 ontvangende agrarische bedrijven te stroomlijnen. Het eerste bedrijf dat wij bezochten was Natuurboerderij de Mhene in Hall. Het echtpaar dat daar in 1992 op een boerderij met vee begonnen was, gelegen naast de Eerbeekse Hooilanden, is gefaseerd afgebouwd. Hij houdt zich nu voornamelijk bezig met natuurbeheer en het opfokken van jongvee voor een collega-boer. Tegen de tijd dat die rijp zijn voor de melkproductie, gaan ze terug naar de eigenaar.   Zij heeft een deel van de schuur in gebruik genomen voor het geven van trainingen o.a. mindfullness. Bijzonder was dat hun kinderen eerst helemaal geen zin hadden in het overnemen van het bedrijf, maar nu door die veranderde invulling weer interesse tonen. Het tweede bedrijf voerde ons naar een echtpaar wat na aankoop van hun boerderij in Empe, op een weiland met het planten van hop was begonnen. Hun bedrijf “Hop voor bier” was geboren. In 2016 begonnen met het planten van 50 struiken en nu hadden ze er 300 staan (verschillende soorten). Die struiken kunnen in principe 15 jaar mee. Maar dit slechte voorjaar heeft ervoor gezorgd dat veel struiken niet goed tot ontwikkeling zijn gekomen en de vraag is of dat volgend jaar wel gebeurt. De uitlopers kunnen wel 20 cm groeien per dag. We leerden dat het in feite het gele poeder in de belletjes van de hopstruiken zijn, waar het de bierbrouwers om te doen is. Die geven het bier z'n speciale smaak. Ze leveren voornamelijk aan brouwers in de omgeving. Daar wordt echter niet veel aan verdiend, maar de wisselwerking met de natuur en met andere bedrijven (IJsselmarke, een coöperatie/kenniscentrum in ZW Veluwe)  die met een nieuwe manier van voedsel produceren bezig zijn, geeft hen zoveel energie dat ze dat voor lief nemen. Daarna was het tijd voor de lunch in de Reuvershoeve: prima verzorgd, lekker gegeten! Op naar het derde bedrijf: de Zuivelboerderij De Brummenaer in Brummen. Opvallend was de moderne en nieuwe uitstraling van dit melkveebedrijf. Dat komt omdat deze boerderij pas sinds 2016 aan deze kant van de IJssel staat. De oorspronkelijke boerderij moest wijken om ruimte te maken voor de rivier. Begrijpelijk dat het toentertijd heel heftig was voor haar bewoners. Bij het opstarten van het bedrijf is gekeken naar een andere manier van bedrijfsvoering: het “technische boeren” is losgelaten en nu wordt vooral gekeken naar datgene wat de natuur de mens/het dier zelf aanreikt. De bodemgesteldheid is essentieel. Er wordt geen kunstmest gebruikt en er is  ruim voldoende land voor het afvoeren van de mest van de koeien. 's Morgens gaan ze naar buiten de wei in en voor de rest van de dag staan ze in een ruime stal waar ze nog bijgevoerd worden. Nu heeft hij nog 180 koeien, maar is van plan terug te gaan naar 120 stuks ( met steun van de overheid) Uit zijn verhaal vond ik het opvallend dat niet “de boerderij”op één staat, maar dat zijn gezin en de leefomgeving net zo belangrijk zijn Het laatste bedrijf was Kwekerij De Ijsseltulp in Empe. Op het voormalige melkveebedrijf van zijn schoonouders was hij met vrouw en kinderen een tulpenbroeierij gestart. De tulpenbollen worden ingekocht en daarna worden ze gekoeld, tot leven gewekt in water en tenslotte tot bloei getrokken in kassen. Dit proces duurt een paar maanden en moet achter elkaar doorlopen worden. De tulpen die rond de Kerst tot bloei moeten zijn getrokken, lagen nu in de koeling. Daar zijn ze niet het hele jaar mee bezig. Daarom hebben ze ook nog een veld met pioenrozen, die meestal in mei geplukt kunnen worden. De verkoop van de bloemen is aan huis. Daarnaast zijn ze ook bezig met de handel en kweken van pootaardappelen. Ook hier weer een verhaal van mensen die met plezier in en met wat de natuur hen biedt, aan het werk zijn. Dat viel ons op tijdens het bezoek aan deze bedrijven: geen negatieve verhalen over stikstof en mestcrisis, maar enthousiasme en een andere manier van denken over bedrijfsvoering in de agrarische sector. Ter afsluiting gingen we nog even terug naar de Reuvershoeve voor een kopje koffie/thee en een bedankje van het PB voor de organiserende afdeling. Kortom : een prima dag!   Annie Somberg, Bam Boersma, Clasien Bouwes en Thera Mulder.

De foto's zijn gemaakt door Thera Mulder en geplaatst met toestemming van de deelneemsters.