Bezoek om de hoek op dinsdag 7 en dinsdag 12 november 2024.

In de Parochiezaal van de R.K. kerk aan de Stationsweg in Wijhe, worden we gastvrij ontvangen met een kop koffie/thee en een heerlijke plak arretjescake.

Jannie Kunst-Stavenga heet ons welkom en geeft aan dat zijzelf een uitleg gaat geven over “pijporgels”.

Zij is 40 jaar organist van de Protestantse kerk in Wijhe geweest.  

Jannie heeft een voorbeeld getekend van een blaasbalg, pijpen, registers en ventielen. 

Het orgel is een blaasinstrument, aan de buitenkant zie je de pedalen, de toetsen en registers.

In de orgelkast zitten de blaasbalg en de pijpen. 

Met registers kan men spelen met de klanken, zangerig, helder, lief en zacht of juist krachtig.                                                                        

De blaasbalg die blaast lucht in de orgelpijp, en door een toets in te drukken gaat de lucht door een ventiel naar een pijp en geeft dit een toon.

Afhankelijk van de grootte van de pijp krijg je een hogere of lagere klank. Jannie laat ook horen dat er een groot verschil is tussen verschillende materialen, een gewone pijp (een legering van koper en tin) en een houten pijp (een mooi warm geluid).

Vroeger werd de blaasbalg door mankracht geactiveerd (zogenaamde orgeltrappers), tegenwoordig gaat dat elektrisch.

Hoe kleiner en smaller de pijp, hoe hoger de toon, dus grote pijpen hebben een lagere klank.

De frontpijpen zijn meestal voor de sier.                                                                                                                                                                   

Om een goede aanslag op de orgeltoetsen te krijgen, is het volgens Jannie verstandig om eerst pianoles te volgen om daarna beter orgel te spelen.

We mogen naar de R.K. kerk om het orgel te bekijken en te luisteren en in de klankkast naar de pijpen te kijken.

Het orgel heeft 2 klavieren met ieder 55 toetsen met 5 registers en 30 pedalen, totaal geeft dat 470 pijpen die keurig op volgorde staan in de klankkast.

Als Rikie Nijkamp gaat spelen komt er een prachtig geluid uit het in 2008 ingewijde Maarschalkerweerdorgel.

Een bijzondere ervaring, temeer omdat deze kerk per 1 januari a.s. wordt gesloten.

Dan gaan we ook naar de Nicolaaskerk waar Jannie zolang organist was.

Het Quelhorstorgel is in 1821 door de puissant rijke Johan Lubbert Umbgrove geschonken en in 2014 gerestaureerd.

Dit orgel is vele malen groter met bijna 1000 pijpen. 

Jannie heeft hier laten horen hoe dit orgel toch wel anders klinkt.

Een kerkorgel moet ook worden gestemd, meestal is dat 1 keer per jaar, vaak in juni in verband met de temperatuur.

Het is daarom ook zeer belangrijk dat de temperatuur in de kerk zo min mogelijk schommelt.

Dat stemmen gebeurt door 2 personen, 1 in de orgelkast (iemand met een absoluut gehoor) en 1 aan de toetsen, een karwei dat de hele dag kan duren.                                                                                                    

 Verrassende middagen waarin we allemaal wat wijzer zijn geworden.                                                                                                                                              

Bedankt Jannie.